فهرست‌بندی مطالب
جلسه اول دوره جامع حسابداری و مالیات: شروع کار با حسابداری
شناخت راهی که هر شخص برای رسیدن به موفقیت در آن قدم میگذارد امری ضروری است. وقتی به دنبال آدرسی میگردیم اگر دیگران مسیر را برایمان با دقت و کامل بیان کنند راحت‌تر میتوانیم به نتیجه برسیم.
حسابداری هم از این قاعده مستثنی نیست. شاید افراد زیادی کمابیش با حسابداری آشنا باشند ولی تعداد افرادی که حسابداری را به صورت اصولی فراگرفته‌اند کم است. امروزه یکی از پردرآمدترین مشاغل دنیا حسابداری است و به راحتی می‌توان از موقعیت کنونی در جهت افزایش اطلاعات مالی خود به همراه کسب درآمد بالا نهایت استفاده را نمود.
هدف حسابداری گزارشات است
زمانی که عملیاتی انجام می‌گیرد، هدف رسیدن به نتیجه مطلوب است. محصول کار یک حسابدار نیز تبدیل رویدادهای مالی ثبت شده در کنار هم در قالب گزارشات صحیح به موقع و با کیفیـت اسـت تـا افـراد تصمیم گیرنده بتوانند از این گزارشات استفاده کنند.
این گزارشات باید از نظر شکل و محتوا بصورت استاندارد تنظیم شوند تا قابلیت استفاده برای افراد مختلف را داشته باشند و به این منظور باید از استانداردهای حسابداری بهره گرفت.
انجام حسابداری در یک موسسه خاص بسیار خوب است ولی هدف ما ایجاد توانایی انجام عملیات حسابداری در تمام موسسات با هر نوع فعالیت و هر نوع از عملیات حسابداری است.
شاید شما هم حسابدارانی را دیده باشید که با وجود داشتن سابقه کار بالا قدرت تغییر شغل را ندارند علت چیست؟ علت آن است که قادر به انجام عملیات و رویدادهای حسابداری موسسه‌ای دیگر نیستند و توانایی تطبیق خود با موسسات دیگر و با عملیات متفاوت را ندارند.
حسابداری در کسب‌و‌کارها
امروزه بسیاری از اصناف و کسب‌و‌کارها اعم از کوچک و بزرگ از دانش حسابداری برای طبقه‌بندی رویدادهای مالی خود استفاده می‌کنند. نرم‌افزار حسابداری باشگاه بدنسازی یک نمونه از محصولات شرکت زرین‌افزار برای حمایت از مدیران مجموعه‌های ورزشی است.
ما با این دوره به شما کمک خواهیم کرد تا یک حسابدار حرفه‌ای شوید که در تمام امور حسابداری مسلط خواهید بود و بتوانید درآمد خود را بالا ببرید.
تعریف حسابداری
حسابداری عبارت است از فرآیند ،شناسایی جمع آوری تجزیه و تحلیل، ثبت، طبقه بندی، تلخیص و گزارشگری رویدادهای مالی یک واحد اقتصادی در یک دوره مالی معین بر اساس واحد پول ملی.
مدارک مثبته در حسابداری
رویدادهای مالی در ابتدا شناسایی شده و اطلاعات آن از طریق مدارک مثبته یعنی مدارکی که تایید‌کننده این رویدادها هستند، فاکتورهای خرید و فروش، حواله های انبار، رسیدهای دریافت و پرداخت، انواع قبوض مانند برق و آب و گاز، چک‌ها فیش‌های بانکی، فاکتورهای دریافت خدمات و.… جمع‌آوری می‌گردند.
ممکن است هر کدام از این مدارک مثبته دارای واحدهای اندازه گیری مختلفی باشند و یا بر اساس واحد پولی دیگری به جز واحد پول کشور باشند و بنابراین نیاز است تا آنها را بر اساس واحد پولی کشور برای کشور ایران (ریال) تبدیل نمود.
در ادامه، این رویدادها تجزیه و تحلیل گردیده و بر اساس چارچوبی مشخص ثبت می‌گردند.
شروع کار با حسابداری
ثبت اطلاعات طبق قواعد و قوانینی معین خواهد بود. حاصل چنین عملیاتی گزارشات حسابداری است که در شکل ها و فرمت ها و استانداردهای خاصی به استفاده‌کنندگان ارائه می‌گردند تا بتوانند در جهت تصمیم گیری از آن استفاده کنند.
مهارت حسابداری
حسابداری به فن یا دانشی گفته میشود که راجع به جمع‌آوری اطلاعات مالی صحبت میکند. در واقع تمامی موسسات و شرکتها باید کلیه اسناد مالی را در قالب اطلاعات به حسابدار ارائه دهند. همچنین در حسابداری عملیات تجزیه و تحلیل و تفکیک اطلاعات انجام میشود.
این تجزیه و تحلیل بایستی بر اساس نوع فعالیت شرکت باشد.
طبقه‌بندی حسابها
در حسابداری بعد از اینکه تجزیه تحلیل‌ها انجام شد باید عملیات طبقه‌بندی انجام شود.
ثبت اطلاعات مالی
پس از تجزیه تحلیل و طبقه بندی اطلاعات، اطلاعات تفکیک شده، عملیات مالی و رویدادها باید ثبت شوند.
تلخیص و گزارشگیری
تلخیص و گزارش در قالب گزارشات سود و زیان، ترازنامه، صورت جریان وجوه نقد و … گزارش میشود.
دسته‌بندی شرکتها از دید حسابداری
از نگاه حسابداری شرکتها به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- شرکتها یا موسسات خدماتی
- موسسات بازرگانی
- موسسات تولیدی
۱. موسسات خدماتی
موسساتی که در ازای خدماتی که ارائه می‌کنند کارمزد یا مبلغ دریافت می‌کنند. مثل موسسات حسابداری یا خدمات آموزشی
۲. موسسات بازرگانی
موسساتی که اقدام به خرید و فروش انواعی از مواد خام یا کالای ساخته شده میپردازند و مبادرت به خرید و فروش آنها می‌کنند
۳. موسسات تولیدی
موسسات تولیدی با دو موسسه خدماتی و بازرگانی تفاوت‌هایی دارد. چون با مواردی همچون نیروی انسانی، سرمایه و ماشین‌آلات در ارتباط هستند و به بکار‌گیری این موارد اقدام به تولید یک نوع مواد اولیه یا کالای ساخته شده می‌کنند. همچنین عملیات بهایابی جزئی از اقدامات این موسسات است.
بهای تمام شده یک کالای تولیدی چطور محاسبه میشود؟
زمانی که یک دارایی خرید میشود به بهایی که در تاریخ خرید، پرداخت شده است بهای تمام شده می‌گویند و‌در ترازنامه‌ها و صورت‌های مالی دوره‌های دیگر نیز همین رقم ثبت میشود.
اگر دارایی یا کالای مذکور در سال‌های بعد افزایش قیمت پیدا کرد در مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت نمایش داده میشود.
تمام رویدادهای مالی به بهای تمام شده در تاریخ وقوع ثبت و در صورت‌های مالی منعکس می‌شوند و چنانچه پس از گذشت زمان ارزش پولی آنها افزایش یا کاهش یابد این افزایش و کاهش شناسایی و ثبت نمی‌شود.
این اصل به این موضوع اشاره دارد که در هر مبادله ارقام واگذار شده و یا دریافت شده همیشه به بهای تمام شده‌ای اندازه‌گیری و ثبت می‌شوند که نشان دهنده ارزش متعارف آنها در تاریخ تحصیل است.
به عنوان مثال دارایی که در سال ۱۳۵۵ به مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال تحصیل شده و عمر مفید آن ۲۰ سال است در ترازنامه هر سال مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال باقی خواهد ماند و پس از کسر استهلاک های سالانه مبلغ تفاوت بهای تمام شده دارایی با جمع استهلاک‌ها ارزش دفتری دارایی خواهد بود.
کالای تولید شده در موسسات تولیدی یا مستقیما توسط موسسه به‌فروش می‌رسد یا توسط شرکت‌های بازرگانی انجام میشود.
چه کسانی از حسابداری نفع می‌برند؟
از نظر حسابداری ما دو بخش ذینفعان برون‌سازی و ذینفعان درون‌سازمانی داریم.
۱. ذینفعان درون‌سازمانی
ذینفعان درون‌سازمانی درون ساختار آن شرکتها فعالیت می‌کنند. مانند اعضای هیئت مدیره، سرپرستان اجرایی عملیاتی موسسه و مدیران.
۲. ذینفعان برون‌سازمانی
ذینفعان برون‌سازمانی از قبیل مشتریان، بانک‌ها، دولت و اشخاصی که سود‌ده بودن یا زیان‌ده بود موسسه برای آنها اهمیت دارد.
نکته حائز اهمیت راجع به مشتریان که جز ذینفعان برون‌سازمانی هستند این است‌که مشتری باید بداند آیا شرکت مربوطه در حال فعالیت هست یا خیر.
دولت نیز جهت شناسایی مالیات باید از صورت‌های مالی شرکت اطلاع داشته باشد.
معادله اصلی حسابداری:
معادله اصلی حسابدارای دارای سه آیتم دارائی‌ها، بدهی و سرمایه است و به سه صورت نوشته میشود:
سرمایه+بدهی=دارائی
دارایی-بدهی=سرمایه
سرمایه-دارائی=بدهی
معادله اصلی حسابداری بطور کلی عبارت زیر است:
سرمایه+بدهی=دارائی
معرفی اجزای اصلی معادله حسابداری:
- دارائی‌ها
- بدهی‌ها
- سرمایه
اقدامات مهم در یادگیری حسابداری
- حساب شناسی و ماهیت شناسی
- تصویر سازی رویدادهای مالی
- انعکاس آن در حسابداری مالیاتی
- ثبت بهنگام و صحیح
- گزارشگیری
حساب شناسی و ماهیت شناسی
گام نخست در حسابداری آشنایی با حسابها و ماهیت آنها است. شناخت انواع حسابها و ماهیت آن هـا نه تنها به درک معادله حسابداری کمک میکند بلکه در بازار کار هم بسیار کاربردی است.
زمانی که ماهیت حسابها را درک کرده باشیم به راحتی میتوانیم با هر سیستم حسابداری کار کنیم، کدینگ تعریف کنیم و طبقه‌بندی حسابها و از همه مهم‌تر ثبت رویداد را بدون خطا انجام دهیم.
ماهیت حساب چیست؟
در حسابداری حسابها دارای دو ماهیت کلی هستند: ماهیت بدهکار و ماهیت بستانکار
به طرف راست هر حساب بدهکار و به طرف چپ حسابها بستانکار گفته میشود.
ماهیت بدهکار
به آن دسته از حسابهایی که با افزایش در آنها طرف راستِ معادله حسابداری افزایش یافته و با کاهش‌شان طرف راستِ معادله کاهش می‌یابد حسابهای دارای ماهیت بدهکار اطلاق میشود. در این حسابها هرگونه افزایش در طرف راستِ حساب و هرگونه کاهش در طرف چپِ حسابشان آورده می شود. دارایی‌ها از این قسم حسابها هستند. در حسابداری اجرایی از واژه “بد” برای بیان کلمه بدهکار استفاده میشود.
ماهیت بستانکار
آن دسته از حسابهایی که با افزایش در آنها طرف چپِ معادله حسابداری افزایش یافته و با کاهش‌شان طرف راستِ معادله کاهش می‌یابد حسابهای دارای ماهیت بستانکار اطلاق میشود. بنابراین در این حسابها هر گونه افزایش در طرف چپِ حساب و هرگونه کاهش در طرف راستِ حسابشان آورده می شود. از این دست حسابها می‌توان به بدهی و سرمایه اشاره نمود. در حسابداری اجرایی از واژه “بس” برای بیان کلمه بستانکار استفاده میشود.
اصل شناسایی درآمدها
به محض اینکه یک درآمد تحقق پیدا کرد می‌بایست افشا شود. اگر یک خدمتی ارائه شود که در آینده وجه آن دریافت میشود جز شناسایی درآمدها محسوب نمی‌شود و به عنوان پیش دریافت منظور می‌گردد.
اصل تحقق درآمد
درآمد به محض ارائه خدمت به مشتری شناسایی و ثبت شود؛ اعم از اینکه بهای آن نقدا دریافت شده یا نشده باشد. به عنوان مثال در شرکت خدماتی مسافربری وقتی رزرو سفر توسط مسافر انجام میشود نباید درآمدی ثبت شود صرف نظر از اینکه مبلغ آن نقدا دریافت شده و یا طی چکی در آینده پرداخت شود. فقط زمانی این کار را انجام می‌دهیم که این مسافر جابه جا شود.
اصل تطابق
اصلی از حسابداری که مطابقت هزینه‌ها و درآمدهای هر شرکت باید با هم تطابق داده شود و در نهایت منجر یه سود یا زیان میشود.
بر اساس این اصل هزینه‌های هر دوره مالی باید از درآمدهای همان دوره مالی که در ایجاد آن موثر بودند کسر شود. به عنوان مثال هزینه حقوق ماه اسفند سال گذشـتـه یـا قبوض مربوط به هزینه‌های ،آب برق و تلفن و….. باید در همان دوره سال مالی قبل ثبت شوند.
از درآمدهای همان دوره کسر شوند نه اینکه در فروردین سال جدید، نتیجه چنین عملیاتی آن را که هزینه های گفته شده در محاسبات سود سال ه شده در محا گذشته وارد می شود نه در محاسبات نه در محاسبات مربوط به سال جدید که در غیر این صورت نه تـ تنها با اصول حسابداری زمینه های مالیاتی نیز مشمول جریمه خواهند شد.
اصل افشا
تمامی رویداد ها و عملیات مالی حسابداری به معنای واقعی باید شناسایی شده تا بتوان تصمیم‌گیری درستی از سازمان ارائه شود.
به عبارت دیگر اصل افشا بر همه جوانب گزارشگری مالی اثر دارد. در واقع این اصل بیان میکند که تمام رویدادهای با اهمیت باید به موقع و دقیق افشا و در صورت‌های مالی ارائه شود.
برای مثال زمانی که ترازنامه در پایان دوره مالی تهیه میشود اگر خریدهای آن دوره بدلیل ملاحظات مالیاتی ثبت نشود و به دوره‌های بعد موکول شود، کاملا مغایر با اصل افشا خواهد بود. در مجموع این اصول برای استحکام بخشیدن به ساختار حسابها در حسابداری تعریف شده است.
